|
1402/06/09 19:37:03
معرفی کتاب/نگاهی به کتاب زن و رسانه
|
کتابهای موجود بیشتر به موضوع رسانه از دید جامعهشناسی فرهنگی و یا تخصصی در زمینه مطالعات ارتباطاتی پرداخته است و کمتر موردی را میتوان یافت که به موضوعات رسانه و زنان در زمینه فقهی پرداخته باشد. به همین دلیل زهرا پیرجلیلی در کتاب «زن و رسانه» کوشیده تا به این مهم بپردازد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در طول تاریخ زندگی بشر، ارتباط با همنوع یکی از نیازهای اساسی بشر بوده است. با گذر تاریخ و عبور از دورههای مختلف زندگی بشر، نحوه برطرف شدن این نیاز فطری متنوع بوده است ولیکن اصل وجودی آن هیچگاه مورد خدشه واقع نشده است. گسترش امکانات ارتباطی در همه ابعاد زندگی بشر تاثیرگذار بوده است و یکی از ابعادی که تحت تاثیر قرار داده نحوه ارتباط افراد با یکدیگر است. امروزه، هیچ کشوری را نمیتوان یافت که در آن از وسایل ارتباط جمعی استفاده گستردهای نشود. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است و با گسترش انواع وسایل ارتباط جمعی، لزوم استفاده از آن، روز به روز، بیشتر نمایان میشود.
از آنجایی که کشور ما طبق قانون اساسی و اراده مردم در انقلاب اسلامی، تحت تعالیم فقه شیعی اداره میشود، همه اصول و فروع آن نیز باید با فقه شیعه مطابقت داده شود. رسانه و حضور افراد مختلف در آن، یکی از موضوعاتی است که در حدود و ثغور آن از لحاظ حقوقی و فقهی، در طول سالیان قبل و بعد از انقلاب، بسیار مورد توجه بوده است و مطالب بسیاری نیز پیرامون آن بیان شده است.
کتاب حاضر در 6 فصل با عناوین مفاهیم، بررسی اشتغال زن، بایدها و نبایدهای فقهی، بایدها و نبایدهای اجتماعی، بایدها و نبایدهای اخلاقی و زن و رسانه از منظر سامان یافته است.
مولف در این کتاب با توجه به اینکه در کشور ما حضور زنان در عرصه فعالیتهای اجتماعی اصلی پذیرفته شده است بر آن شده تا ابعاد حقوقی و فقهی حضور زن را در رسانه بررسی کند که یکی از مهمترین وسایل تاثیرگذاری در اجتماع است، تا هرچه بیشتر و بهتر عرصه حضور صحیح بانوان در تعیین سرنوشت جامعه مهیا شود. وی یادآور میشود که استفاده از کتب تفسیری و فقهی علما و فقها و همچنین استفاده از مقالات گوناگون فقهی کمک خوبی به روشن شدن موضوع مورد پژوهش کرد.
مولف درباره منبعشناسی این موضوع معتقد است، در زمینه مورد پژوهش، بهطور کلی منابع بسیاری اعم از کتاب، مقاله و... موجود است. ولیکن آن چیزی که برای روند پژوهش ایجاد مانع میکند، دو مقوله است: مقوله اول، تکبعدی بودن این منابع، بدین معنا که هر یک از کتبی که به موضوع مورد نظر ارتباط داشت، قسمتی از عنوان کتاب را پوشش میداد. برای مثال منابعی فقهی که درباره پوشش زن وجود داشت، صرفاً به پوشش زن به نحو کلی میپرداخت و مساله پوشش زن را در رسانه بیان نمیکرد. همچنین، در زمینه رسانه، کتابهای موجود بیشتر به موضوع رسانه از دید جامعهشناسی فرهنگی و یا تخصصی در زمینه مطالعات ارتباطاتی پرداخته است و کمتر موردی را میتوان یافت که به موضوعات رسانه و زنان در زمینه فقهی پرداخته باشد.
به گفته نویسنده کتاب، مقوله دوم، مربوط به قسمت حقوقی پژوهش حاضر است. در زمینههای حقوقی موردی پیدا نشد که به ابعاد و چهارچوبهای حقوقی «حضور» زن و تکالیف «حقوقی» او به طور خاص در رسانه پرداخته شده باشد. به همین علت مولف مجبور شده تا در مقوله «اشتغال» زن از لحاظ حقوقی بیشتر کنکاش کند تا بلکه با روشنتر شدن موضوع در این زمینه بتواند، ارتباط مفهومی بین «اشتغال» به نحو کلی، و «حضور» زن را در رسانه، به لحاظ حقوقی ایجاد کند. با این وجود مباحث تفصیلی فقهی در زمینه حجاب به لحاظ اصلیترین حضور زن در رسانه موجود بود که در حد وسع از آنها استفاده شد.
نویسنده در بخش دیگری از مقدمه این کتاب درباره تبیین ضرورت این پژوهش مینویسد: «ضرورت پژوهش نیاز به دو مقدمه مختصر دارد که در اینجا به آن میپردازیم. مطلب اول اینکه در سده اخیر، ارتباطات الکترونیکی رشد بسیاری پیدا کرده و این گسترش روز به روز نیز ادامه دارد. استفاده از این ارتباطات امروزه به یک نیاز انکارناپذیر تبدیل شده است. به نحوی که دیگر به سختی میتوان شخصی را پیدا کرد که قادر به برطرف کردن همه نیازهای خود بدون استفاده از این ارتباطات باشد. این گسترش رسانه در کشور ما نیز با توجه به روند رو به رشدی که در این زمینه وجود دارد، بیش از پیش اهمیت مییابد.
بدون شک وسایل ارتباط الکترونیکی جزئی لاینفک از جامعه امروزی کشور ما محسوب میشود. تبیین مشخصات، چهارچوبها و بایدها و نبایدهای این قسمت از جامعه به تنهایی ضرورت فراوانی دارد.
مطلب دوم اینکه در کشور ما، به طور کلی نگاه به حضور زنان در جامعه، یه طیف را شامل میشود. از تفکرات بهشدت فمینیستی که خواهان شباهت بدون مرز حقوق و مسئولیتها بین زن و مرد است تا تفکرات واپسگرایانه که زنان را جز در کنج خانه نمیپذیرند. در این باره پیدا کردن نظر متناسب با جامعه رو به پیشرفت امروزی ما ضرورت فراوانی دارد. دو مقدمه فوق در پدیده «رسانه» با یکدیگر تلاقی پیدا میکنند و ضرورتهای مذکور در این مقوله به صورت تصاعدی افزایش مییابد.
تبیین چهارچوبهای فقهی و حقوقی حضور زن در رسانه، موضوعی است که با موارد مذکور، پرداختن به آن ضرورت مییابد.